26.9.06

ΖΑΝ ΖΕΝΕ ΚΑΙ ΟΚΤΑΒΙΟ ΠΑΣ,
ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ
ΣΤΟ ΝΕΟ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ»


«Στον κόσμο υπάρχει και δεν υπήρξε ποτέ παρά ένας και μόνον άνθρωπος. Είναι ολόκληρος μέσα στον καθένα από μας, άρα είναι εμείς οι ίδιοι. Καθένας είναι ο άλλος και οι άλλοι. [...] Μόνο που ένα φαινόμενο που ούτε το όνομά του καν δεν γνωρίζω, μοιάζει να διαιρεί στο άπειρο αυτόν τον μοναδικό άνθρωπο, τον κομματιάζει φαινομενικά μές στο τυχαίο και μες στη μορφή, και καθιστά ξένο σε μας τους ίδιους καθένα απ’ τα κομμάτια.» (Ζαν Ζενέ, «Ό,τι απόμεινε από έναν Ρέμπραντ σχισμένο σε μικρά τετράγωνα εντελώς κανονικά και πεταμένο στη χέστρα», μετ. Δαμιανού Κωνσταντινίδη.) Είκοσι χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από τον θάνατο του μεγάλου αιρετικού του 20ού αιώνα, Ζαν Ζενέ, και μ’ αυτή την αφορμή το νέο τεύχος του περιοδικού «Εντευκτήριο» (Νο 74, Σεπτέμβριος 2006, 176 σελ., 10 ευρώ) δημοσιεύει αυτό το αμετάφραστο έως τώρα “διπλό” δοκίμιό του, για τον ρόλο του βλέμματος στη “συνάντηση” των ανθρώπων αφενός, και για τη διαφάνεια στη ζωγραφική του Ρέμπραντ αφετέρου.


Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύονται δέκα ποιήματα του Τίτου Πατρίκιου.
«Άραγε πώς γεννιέται
από ένα τίποτα η επιθυμία
πώς η επιθυμία γίνεται έρωτας,
ο έρωτας πώς αλλάζει
σε μακρινή ανάμνηση;
Άραγε πώς μπορεί
η ανάμνηση να σβήνει
μες στο τίποτα;»
αναρωτιέται σε ένα από αυτά ο Πατρίκιος, επικυρώνοντας την παρατήρηση που κάνει σε άρθρο του, στο ίδιο τεύχος, ο Αναστάσης Βιστωνίτης: «σε μια ηλικία που όλοι σχεδόν οι ποιητές της γενιάς του είχαν σταματήσει να γράφουν, ο Πατρίκιος μας έδινε και μας δίνει ποίηση πρώτης γραμμής με τη φρεσκάδα τής ανεξίτηλα χαραγμένης στο παρόν μνήμης [...]».
Το φθινοπωρινό «Εντευκτήριο» περιλαμβάνει ακόμη νέα ποιήματα του Έκτορα Κακναβάτου, του Χριστόφορου Λιοντάκη, του Σάκη Σερέφα, του Γιώργου Χρονά (και άρθρο του Θανάση Κουτλή για τα πρόσωπα στην ποίηση του Χρονά), του Δημήτρη Λεοντζάκου, του Οκτάβιο Πας (μετ. Αργύρη Χιόνη), του αρχαίου λυρικού ποιητή Βίωνα (μετ. Δήμητρας Κωτούλα), του Αντώνη Ρίζου.
Επίσης, πεζά του Βολφντίντριχ Σνούρρε (μετ. Φοίβου Ι. Πιομπίνου), της Νόρας Πυλόρωφ-Προκοπίου, του Γιώργου Καρτέρη, του Κώστα Ακρίβου, του Άκη Δήμου, του Παναγιώτη Γούτα.

Ο Γεώργιος Ράλλης και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση
Στο «Απουσιολόγιο» του τεύχους, ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Χρίστος Τσολάκης γράφει για τον Γεώργιο Ράλλη ως υπουργό Παιδείας που πραγματοποίησε την γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976 και καθιέρωσε τη δημοτική ως επίσημη γλώσσα στην παιδεία. Σύντομα σημειώματα αναφέρονται στους προσφάτως εκδημήσαντες Ναγκίμπ Μαχφούζ, Πιερ Βιντάλ-Νακέ, Γιάννη Ζουγανέλη και Ροζέ Μιλλιέξ.

Βιβλιοκρισίες και παρουσιάσεις
Πλούσια είναι και στο τεύχος αυτό η ενότητα με τις βιβλιοκρισίες και τις παρουσιάσεις. Γράφουν οι: Βαγγέλης Χατζηβασιλείου (για τον Δημήτρη Ελευθεράκη), Τιτίκα Δημητρούλια (για τον Βασίλη Γκουρογιάννη και τον Γιάννη Κοντό), Μαρία Στασινοπούλου (για την Ντόρα Ρωζέττη), Θανάσης Θ. Νιάρχος (για τον Μάνο Ελευθερίου), Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου (για τη Νατάσα Κεσμέτη), Γιώργος Κορδομενίδης (για την Έλενα Χουζούρη), Λίνα Πανταλέων (για τον Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη), Φίλιππος Φιλίππου (για τον Μάικλ Χάαγκ), Κατερίνα Ζαρόκωστα (για τον Ντίνο Σιώτη), Βάνα Χαραλαμπίδου (για την Γιασμίν Γκατά), Ελένη Χοντολίδου (για τον Γκασμέντ Καπλάνι), Σταυρούλα Γ. Τσούπρου (για το περιοδικό Κ).
Συμπληρωματικά στις βιβλιοκρισίες αυτές, ο Τάσος Χατζητάτσης, ο Βασίλης Τομανάς, ο Κώστας Πλαστήρας και ο Γιώργος Κορδομενίδης σχολιάζουν “με συνοπτικές διαδικασίες” βιβλία που διάβασαν πρόσφατα.

Εικονογράφηση - Φωτογραφικό ένθετο
Την ενότητα της λογοτεχνίας κοσμούν ζωγραφιές του Ξενοφώντα Μπήτσια, που δημοσιεύονται για πρώτη φορά, και για τις οποίες ο Νίκος Γ. Ξυδάκης γράφει μεταξύ άλλων: «Ο Μπήτσικας είναι βιρτουόζος και λόγιος μαζί. Η καταπλήσσουσα ευχέρεια του χεριού του σαγηνεύει τον θεατή δια μιας, ωστόσο ο ζωγράφος δεν φαίνεται να σαγηνεύεται το ίδιο: “τραβάει” πίσω τη δεξιοτεχνία, το ταλέντο, και βάζει μπροστά τη φαντασία και τον στοχασμό. [...] Μια ζωγραφική ρωμαλέα και αμφιβάλλουσα, που ερεθίζει τις αισθήσεις και τον νου... Ο Μπήτσικας μπορεί να λογαριάζεται στους ανανεωτές της ζωγραφικής μας». Ενώ στην Camera Obscura, το ειδικό ένθετο του «Εντευκτηρίου» για την καλλιτεχνική φωτογραφία, που επιμελείται ο Αρις Γεωργίου και που εκδίδεται με χορηγία της Vivartia (ΔΕΛΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΑΕ), δημοσιεύεται το πορτφόλιο του Χάρη Κωτσίδη «Ομφάλιοι τόποι», με φωτογραφίες που εικονίζουν μικροτοπία του δάσους και των αγρών, που ταλαντεύονται μεταξύ εξημερωμένου και άγριου. Όπως παρατηρεί ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, «ο Κωτσίδης αντιλαμβάνεται τη φωτογραφία ως υπαρξιακή αναζήτηση μέσα από την αναγνώριση του εαυτού στη φύση. […] Οι φωτογραφίες του, ως έντεχνες αφαιρέσεις από την υλική πραγματικότητα, υπαινίσσονται τη μυστηριακή συνθήκη του συμπαντικού, κοσμικού ρυθμού και την απόπειρα του φωτογράφου να εναρμονιστεί μ’ αυτόν».